Bu yazımızda basit ve anlaşılabilir bir şekilde , teknik detaya çok fazla girmeden genel hatlarıyla avukatlık nedir sorusuna cevap vermeye çalışacağız.
Avukatlık bugünkü modern anlamıyla 13.yüzyılın sonlarında doğmuştur. Avukat sözcüğü Yunanca’da, üstün, ayrıcalıklı, nitelikli, güzel konuşan manasına karşılık gelen Advocatus sözcüğünden literatüre girmiştir.
Türkiye de avukat olabilmek için 4 yıllık Hukuk Fakültelerinden birinde hukuk eğitimi alarak mezun olmak ve 1 yıllık staj dönemini başarı ile tamamlamış olmak gerekmektedir. Bunun yanı sıra avukatlık yapacağı şehrin (avukatlık meslek kuruluşu olan) Barosuna kaydını yaptırmak ve Türkiye Barolar Birliğinden avukatlık ruhsatı almak mecburiyeti vardır.
Kamu avukatı nedir? Serbest avukat nedir?
Türkiye de Avukatlar kamu avukatı veya serbest avukat olarak meslek icra ederler. Aynı anda hem kamu avukatlığı hem serbest avukatlık yapmak mümkün değildir. Genel olarak , kamu avukatı olabilmek için KPSS sınavından başarılı olmak gerekmekte ve avukat ihtiyacı olan kurumlara başvurarak kabul edilmek şeklinde gerçekleşmektedir. Diğer taraftan Belediyeler gibi yerel yönetimlerde veya İl Özel İdareleri , Türkiye Elektrik Kurumu vb. kurumlarda da kurum bünyesinde maaşlı olarak avukatlık hizmeti vermek mümkündür. Bazı kurumlarda KPSS sınavı şartı aranmamaktadır. Kamu avukatları devlet kurumları bünyesinde maaş karşılığı çalışmaktadırlar.
Serbest avukatlık ise yalnız veya birden fazla avukat ile birlikte bir büro dahilinde “gerçek kişi veya şirketlere” hukuki yardımda bulunmak, davalarda onları temsil etmek ve ücretlerini hukuki yardımda bulunduğu kişi veya şirketten almak şeklinde yapılmaktadır. 1136 sayılı Avukatlık Kanununda “Her avukat, levhaya yazıldığı tarihten itibaren üç ay içinde baro bölgesinde bir büro kurmak zorundadır” hükmü mevcuttur. Yani serbest avukatlık yapmak için mutlaka bir büro edinme mecburiyeti vardır. Buradaki büro edinme zorunluluğu tek başına veya birkaç kişi ile birlikte yeni bir büro kurmak şeklinde olabileceği gibi daha önceden faaliyet gösteren bir büroda çalışmak şeklinde de olabilir.
Avukatlar sadece iş ve dava takibi yapmaz, son zamanlarda özellikle Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında yapılan düzenlemeler çerçevesinde aynı zamanda hukuki konularda danışmanlık , hakemlik , arabuluculuk görevlerini de yerine getirebilirler.
Avukatlar Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları ve 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’na tabi olarak mesleklerini icra ederler. Hem avukatlığa kabul edilirken hem de mesleği icra ederken Avukatlık Kanunu’na ve Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları’nda yazılı müeyyidelere bağlıdırlar.
Türkiye de Avukatlıkta branşlaşma var mıdır? Uzman avukat var mıdır?
Yani hekimlerin uzmanlık alanları gibi avukatlarında uzmanlık alanları var mıdır? Hayır. Türk Hukuk sisteminde avukatlıkta branşlaşma ve uzmanlık yoktur. Avukatlık ruhsatına sahip serbest çalışan her avukat her türlü davayı takip edebilir. Bazen boşanma avukatı , icra avukatı , iş hukuk avukatı, vergi avukatı , ceza avukatı gibi nitelemeler duymak mümkündür. Ancak bu tamamen o avukatın kendisine biçmiş olduğu bir nitelemedir. Yani genelde o tür davaları takip ettiği için kendisine ceza avukatı , boşanma avukatı vb. şeklinde niteleyebilmektedirler. Bahsettiğim üzere Türkiye de , Amerika Birleşik Devletleri veya bazı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi boşanma avukatı , icra avukatı , sigorta avukatı, ceza avukatı , vergi avukatı gibi bir branşlaşma veya uzman avukatlık söz konusu değildir.
Hakim ve savcılar avukatlardan daha mı üsttürler? Hakim-savcı mı daha üstün avukat mı?
Yargının 3 kurucu unsuru vardır. Bunlar savcıların temsil ettiği iddia , hakimlerin temsil ettiği yargı ve avukatların temsil ettiği savunma unsurudur. Avukatlık Kanunu, Avukatlık mesleğini, “kamu hizmeti” ve serbest meslek” olduğunu tanımladıktan sonra, mesleğin, yargının kurucu unsuru olan bağımsız savunmayı temsil ettiğini belirtmiştir. Gerek hakim, gerek savcı gerek avukat. Her üç meslek mensubu da hukuk fakültesinde eğitim görürler. Eğitim sonrasında avukatlık yapmak isteyen avukatlık stajı yapar ve sonucunda avukatlık mesleği icra eder. Hakim veya savcı olmak isteyen ise belirli dönemlerde yapılan hakimlik savcılık sınavına katılarak başarılı olmaları halinde hakimlik ve savcılık stajından sonra hakim veya savcılık görevini yapmaya başlarlar.
Konuyu dönemin ünlü Fransız avukatı Molierac’ın bir sözüyle bitirmek istiyorum “Görevimizi yaparken “kimseye, ne müvekkile, ne hakime hele ne iktidara tabiyiz. Bizim aşağımızda kişilerin varlığı iddiasında değiliz. Fakat hiç bir hiyerarşik üst de tanımıyoruz. En kıdemsizin, en kıdemliden veya isim yapmış olandan farkı yoktur. Avukatlar esir kullanmadılar, fakat efendileri de olmadı”.
Belki İlginizi Çekebilir : Ev haczi kalktı mı , Ev eşyaları haczedilebilir mi?